E tatau ona ave le fa’amuamua mo Savai’i
O lea le aotelega o le finagalo o le tamā i a Lemoa Isitolo o Pu’apu’a i le fa’atalatalanoaga ma le Fofoga o Samoa.
O lona talitonuga, ‘afai e telē Savai’i, o le fa’amuamua la e tatau pea mo Savai’i.
“Ia a ou alu atu i Upolu ia e tau ai lava se manatu fo’i lea po o le mea ea e tusi’esea le motu nei e le malo.
“Ia o le mea lea e i ai ua ova tagata e omai ma tauto mai o lea o le a fai?... o lea vaega o le a fa’atinoina ae leai lava se tino mai o se mea e tasi pe lua.
“O le mea lea e ao ai lava i le malo ona silasila lelei i so’o se vaega ma ia sa’o a latou fa’aiuga ma le fa’amuamua e tatau ona ave i le atunu’u.
“E ao lava ona toe tagataga’i i tulaga tau a’oa’oga ma e tatau ona tutusa lelei Upolu ma Savai’i.
O lea lona finagalo ma lona naunauta’iga ia maua le avanoa tutusa ma e ao lava i le malo ona silasila i se isi faiga talafeagai mo vaega uma nei.
Na ia fa’amamafa lea tulaga ma ia ta’ua ai e ono avea le leai o ni avanoa fa’apea mo Savai’i ma mafua’aga e aga’i mai ai le tele o le fanau i Apia.
“Ia aua e fai atu la’u tala, o le tele o aoga lelei, iunivesite ma le tele lava o avanoa faigaluega ia e pei o Upolu uma.
O le 60 ai o le matua o le soifua o le tamā i a Papa Isitolo e le’o avea ma mafua’aga e fa’avaivaiina ai lona ola galue aua le manuia o lona aiga aemaise o ona alo e to’alua.
“O le tausaga 1994 na omai ai ma le aiga iinei ae o le aiga nei sa i o lava i le ‘a’ai.
“Ia o le olaga lava ia o le Samoa ia o mea fai lava o le lotu, ekalesia ma le nu’u.
“O nei aso ia o tupe lava mea uma…ia o lo matou aiga e pei na’o a’u lava o lo’o galue mo le tausiga o le aiga.
“Ia ua i ai lava itu ua fa’afaigata ai nei vaitau, o aso la sa televave le la’a ia ae ua sau le matua ia ua tau le mafai ona savali umi i le tele o taimi.
“O lo’o i ai matou fanua galue ia e maomao ese i uta, ia a o’o le taimi e alu ai sa matou galuega ia e la’a i le pogisa ina ia mafai ona alo mai ai le vevela o le la i le taeao.
Na ia ta’ua fo’i le leai ai o ni avanoa faigaluega mo Savai’i pe a fa’atusatusa i Upolu i le taimi lenei.
“Ia o le to’atele o tagata faigaluega e fai lava si maomao mai Savai’i ma o se itu e ao ona silasila toto’a i ai le faigamalo.
“E sa’o o lo’o i ai faletalimalo i Savai’i nei ia ae le taitai ona lava ni avanoa faigaluega mo le to’atele i lenei itu o le atunu’u.
“E le gata i lea , e ao lava ona tele fo’i ni aoga iinei, lea e lelei le tulaga tau i Kolisi Maualuluga ae o Iunivesite ia e ese la.
“O le to’atele o matua ia e le lava ni tupe mo Iunivesite, ia a leai lava se tupe mo Iunivesite ia e leai lava.