Taunu’u le miti a Satalo Falealili

By Sarafina Sanerivi 27 August 2016, 12:00AM

O ananafi, o se aso fiafia na alagaina ai le fa’afetai i le afio’aga o Satalo i Falealili.

O le aso na potopoto fiafia ai le afio’aga, e molimauina le tatalaina aloa’ia o le Falea’oga fou mo le A’oga Tulagalua aua fanau a le nu’u.

E amata atu la i le vaiaso fou, ona fa’aaoga e fanau a Satalo, le falea’oga fou lea, ua aofia ai ma totoga uma e mo’omia, e fa’afetaia ai le Malo o Iapani.   

E $347,280 tala Samoa sa fausia ai le falea’oga, lea o le a avea na nofoaga e fa’afaileleina ai ta’ita’i o le afioaga, mo aso o muamua.

O le Palemia o Samoa, Tuila’epa Sa’ilele Malielegaoi ma le Amepasa o Iapani i Samoa nei, o Tuimaugaoali’I Kazumasa Shibuta, sa avea ma malo-fa’aaloalogia i lea sauniga i Falealili. 

O le Afioga a Te’o Uuvalu Mauga, le Peresetene o le Komiti A’oga, sa saunoa e fai ma sui o le Pule A’oga, o Faia’oga fa’apea le tinifu-a’o’oga, ae maise le Afio’aga o Alo o Fanene, Afifio Te’o ma Fonoti ma le Usoali’i fa’apea le Tofa Taloolema’agao, le Ali’i o Aiga ma le Lautinalaulelei ia Falealili, e momoli le fa’afetai tele i le Ali’i Amepasa ma le Malo o Iapani ona o le lagolago sa tu’uina atu. 

Saunoa Te’o: “Lea ua taunu’u le miti a le nu’u nei, ua leva o fa’ananau iai, ma o lenei aso, ua matou fiafia tele, ona o lenei ua tino le fa’amoemoe ua talia fo’i talosaga sa tu’uina atu.

“Sa matou tu’u atu pea i Le Atua la matou tatalo, ae fa’afetai tele Iapani mo le talia lelei o la matou fa’atalau’ula atu mo se fesoasoani aua fanau nei mo le lumana’i.

“Fa’afetai ua tau lau ua tini le fa’amoemoe, e fa’aaogaina ai lenei avanoa e fai ma sui o le nu’u nei, e momoli atu le agaga o le fa’afetai.

“Lea ua ma’alo i’u-‘ofe o le manuia o a matou fanau i le lumana’i, fa’afetai tele mo le falea’oga lea ua tu le faila, o le fa’ailoga o lou alofa ma lou agalelei, lou tamaoaiga ma lou mamalu lea, o le a le-fa’agaloina e le nu’u nei.”  

Na saunoa fo’i le Ali’i Palemia e fa’afetaia le Ali’i Amepasa ma le malo o Iapani, ona o le lagolagoina pea o atina’e mo le manuia o Samoa ma ona tagata.

“’Ou te momoli atu le fa’afetai tele i Lau Afioga a le Ali’i Amepasa o Iapani mo le  fesoasoani lea.

“Fa’amolemole, fa’ao’o atu i lou malo, le fa’afetai ona o le lagolagoina o lenei galuega tele.” 

Na liliu Tuila’epa i le vasega o faia’oga ma fanau-a’oga, e fa’amalosi’au aua le una’ia pea o polokalame e pei o Ta’aloga ma le Saienisisi fa’aFa’ato’aga i totonu o a’oga.

 “O le taimi tonu lava lenei e a’oa’oina ai fanau ma una’i a’o laiti fa’atoa tau-amata lo latou taimi i a’oga,” o lana tima’i lea. 

“E fa’apena fo’i i itu tau-ta’aloga.

“Ua matua to’atele fanau a Samoa ua tele tupe ua maua i konekarate tau-ta’aloga i so’o se itu o le kelope ma ‘ou te fa’amalosi’au atu, ina ia una’ia fanau, ina ia maua le poto-masani a’o laiti pea, e tapena ai o latou olaga mo le lumana’i. E ono avea lena ma a latou galuega faifai-pea.

“O le mafuaga fo’i lea e una’ia malosi ai itu tau-ta’aloga a’o laiti fanau a le atunu’u, ma ia fa’aauau ai pea, aua o ai na iloa, o nisi nei o tama iloga o le Manu Samoa ma o’o atu ai le i le ‘Olopeleki i le isi 10 – 15 tausaga o muamua.” 

Na fa’aopoopo atu fo’i Tuila’epa: “E le to’etele fanau e filifili Tulaga Tau Fa’ato’aga e avea o se galuega i le lumana’i. Ae tele le sao o fa’ato’aga mo le tamaoaiga o aiga ma nu’u ma le atunu’u aoao.

“O le mafuaga tonu lena o le iai i Samoa nei, o le Iunivesete a le Pasefika i Alafua, ina ia aga’i iai fanau e fa’aauau ai a’oa’oga tau-Fa’ato’aga.

“O le fa’alavelave o lo’o tupu, ua tele ina naunau a tatou fanau e avea ma foma’i ma loia.

“A o le mea moni, ua matua lau i loia lo tatou atunu’u i le taimi nei; ua leiloa le mea o le a fai iai.”  

 “Ae mafai fo’i ona maua le fa’ailoga o le foma’i (PhD) i tomai tau-fa’atoa’ga ma tele ai tupe a maua. E fa’amalosi’au atu ai i a tou susuga a faia’oga, ina ia a’oa’o mata’upu na i fanau ma una’i e ‘avea ma a latou galuega i le lumana’i. 

Na fa’amanatu fo’i e Tuimaugaoali’i i lea aso, le taua o a’oa’oa mo le atina’eina o afio’aga ma alalafaga ma so’o se vaega o so’o se atunu’u. 

“O le mafuaga lea o le naunau mai o Iapani e tu’uina mai lona tau’au e lagolago poloketi fa’apenei, e si’itia ai le a’oa’oina o fanau,” o le saunoaga lea a Tuimaugaoali’i.

E pei lava le olaga o le tamaititi, o se la’au.

“A e toto se fatu-la’au, e tatau ona va’ai lelei ina ia ola.

“E mo’omia le fa’asusu i le vai, ‘ave iai le fa’alelei-‘ele’ele ma puipuia mai le vevela o le la ma timuga mamafa. A mae’a, e te selesele fiafia fua o le la’au sa e toto. Ioe, moni e ‘umi le taimi e fa’atali ai.

“E fa’apena tonu lava le faiga e tatau ona tausia ai a tatou fanau, ina ia tatou selesele fiafia fua lelei e manuia ai i le lumana’i.

“’Ou te fa’amalosi’au atu ai i matua ma faia’oga ae maise le afio’aga nei, ina ia ‘aumai a tou fanau i le mafanafana o le tausiga lelei e maua i le a’oga.”  

E valu potu-a’oga o le falea’oa fou, e iai ma le faletusi, o le potu o faia’oga ma le potu-fono, o le potu e teu ai meaa’oga, o fale-ui ma paipa mo fanau a Satalo.

O le taimi nei, e 87 le aofa’i o tamaiti-a’o’oga ma le to’afa o faia’oga o lo’o iai i Satalo, Falealili. 

By Sarafina Sanerivi 27 August 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>