Brussels – ua avea ma a’ai o temoni

By Maiava 24 March 2016, 12:00AM

Na avea le a’ai o Brussels o se taulaga o temoni a’o taufetuli ma laga fa’anatinati solo le anoano o tagata e lalafi ona o osofa’iga fa’atupu-fa’alavelave na maliliu ai le le-itiiti ifo i le 31 tagata. Ua lapata’ia ai e le malo le atunu’u aoao, ona o lo’o tau sa’ili pea i latou na faia ia osofa’iga, lea e talitonu, o lo’o iai pea i totonu o le taulaga o Peleseuma. 

“Leai se isi o toe saogalemu,” o le tala fa’anoanoa lea a Paulette Leblanc e 59 tausaga, a’o tu-tu i se tasi o maga-ala o Brussel. O le taimi lea o lo’o fe’i-solo sailigi ma pu o ta’avale a le falema’i ma leoleo i itu uma. Sa aga’i Paulette mo ana fa’atauga masani ae tupu loa le fa’alavelave. “O se fa’anoanoaga tele,” o lana tala lea ma aga’i loa o i lona aiga. 

O le taimi lea ua fa’atumulia le ‘auala i leoleo ma fitafita ina ua mae’a ona papa pomu e lua i le malae-va’alele i Zaventem ma le isi i le ‘auala o nofoa-afi i le itu o Maelbeek a’o vevesi lea nofoaga i tagata feoa’i, ma tapunia ai loa e le pulega o le taulaga, feamalagaa’iga lautele ma taofia nofoa-afi ma magala a va’alele. Na matua poloka le ‘auala i ta’avale ma ripotia ai e tusitala ma vaega fa’asalalau, le tapunia ai o ‘auala ‘autu e aofia ai ma ‘auala i lalo o le ‘ele’ele. 

I le nofoaga ‘autu mo fa’atauga i Neuve, sa tapunia le tele o faleoloa ma fale’aiga  a ‘ua pipi’i ai fa’ailoilo ma lapata’iga mo le saogalemu i faitoto’a. I le nofoaga ‘autu o le Grand-Place - e masani ona tumutumu iai turisi - e le atoa le 24 o tagata sa va’aia ai. O le to’atele, sa tusia fe’au-fa’amaise ma mo’omo’oga e aualofa ai i e ua afaina, i lumafale o le Bourse i le ogatotonu o le a’ai. 

 “’Ou te le pala’ai ai, ae ua tupu ai le vevesi ma le le-mautonu o tagata,” o le tala lea a Thierry Mathelin, e 52 tausaga a’o tu’ua lana galuega i se faletalimalo. “Ua aga’i uma i totonu tagata.” Ae mo lana galuega, sa ia fa’aigoa ia osofa’iga, “o se fuafuaga mata’utia”. O le a taofia ai mea uma mo nai masina o muamua. Lea fa’atoa uma ai le fa’alavelave ia Novema ‘ae toe tupu mai lenei mea.” 

O le a’ai lea o Brussels sa iai ni so’otaga ma le osofa’iga na faia i le Aso 14 o Novema i Pale, lea na fasiotia ai le 130 o tagata i le tausaga talu ai: O le to’atele o latou na fa’atinoa lea osofa’iga, e mai le tua’oi o Molenbeek i Peleseuma, e aofia ai ma le sifi o Sala Abdeslam lea na pu’e-vae e leoleo i le a’ai o Peleseuma i le vaiaso talu ai. 

 “Na tupu le fa’alavelave ia matou i Farani ia Novema,” o le fa’aaliga lea a se teine-a’oga o Megan, 22 tausaga e asiasi mai Farani. “Na matou fa’alogoina leo o sailigi ma fa’apea ai po’o le a le mea o tup. Fa’atoa matou iloa mulimuli o le osofa’iga lea.” 

Atonu o le a to’atele nisi tino-maliliu e maua mulimuli ane, ae na fa’amatala e nisi, o se va’aiga mata’utia na latou iloa.

“Na ‘ou va’ai i se tamaloa ua leai ni vae ma se leoleo na matua leaga-faia lona vae,” o le fa’amatalaga lea a Alphonse Lyoura, o se tasi o leoleo mo le saogalemu i se fa’atalanoaga ma le BFM TV i luma o le malae-va’alele.

“Na ‘ou va’ai-tino lava iai,” o lana fa’aaliga lea ma maligi loimata. “Na asu atoa le mea, tae’i ma nuti-lili’i solo tioata,” o le tala lea a se tama’ita’i fa’apea o Jacqueline Mahaut lona suafa.

O ata na tapu’e e nisi i le nofoaga fa’ae’e-pasese i le malae-va’alele ma fa’asalalau i TV, o lo’o va’aia ai le taufetuli solo o tagata mo ni lafitaga, e lalafi i tua ma lalo o ta’avale la’u-uta o iai ato-lavalava, e fe’ei i fetagisi ona o le mea ua tupu.

I tafatafa o le nofoaga ‘autu o le Komisi a Malo o Europa, latalata i le nofoaga o nofoa-afi sa iai se nofoa-afi na fuafua iai osofa’iga, e iai se faletalavai sa lalafi ai le to’atele o pasese le-mautonu na fa’amalosia e tu’ua le a’ai. 

Na vevesi atu iai le ‘aufaigaluega ma tagata-fa’atau e ofo iai ni nofoa ma fesoasoani iai a’o talanoa le-mautonu ane i le tele o le ausa, o pomu-pa-pa atoa ma le le-mautonu o le isi la’asaga o le a fai.  

O le nofoaga atoa i ‘autafa o le Ofisa o le Komisi, toeititi a gaogao-i-i. O fu’a ua sisi fa’avae-loto uma. 

“Sa iai lava masalosaloga e tupu se mea fa’apea i Brussels, a’o lea ua sa’o lava,” o le tala lea a Agnieszka Likaszczyk, 35 tausaga e faigaluega i le komisi. “O le ogatotonu lea, o le taulaga o Europa, o lo’o iai le Iuni a malo Europa ma le Ofisa o Fitafia a Malo ‘Aufa’atasi (le NATO).

” Ana le tuai i lana galuega i le aso lea, semanu e maua lelei ai i le ogatotonu o osofa’iga ia, “E fa’alua ona ‘ou oso i totonu o le nofoaga lea i aso ta’itasi. ‘Ou te matua le-talitonu lava i lenei mea ua tupe. ‘Ou te manatu lava o se mea sa fuafuaina lenei fa’alavelave.” 

Ua mae’a ona fa’ailoa e faleoloa ma nofoaga ‘autu uma i a latou upega-tafa’iLagi, o le a fa’aauau pea ona tapunia i le taimi nei, se’ia iai nisi fa’aaliga. E fa’apena fo’i i a’oga ma iunivesete uma i lea nofoaga, ua tapunia nei, o se ripoti lea mai le nusipepa o le Le Soir. Ua fautuaina fo’i matua o tamaiti-a’o’oga, ia ‘aua ne’i toe ‘amia fanau pe a tu’ua, i taimi e masani ona a’ami ai.

“O le a fa’amuamua pea le saogalemu o fanau,” o le fa’aaliga lea a Rudi Vervoort, le ta’ita’i le malo o Brussels. “Tatou te fa’aauau pea. ‘Ou te alofa tele ma fa’amemelo ia Brussels, ‘ou te fiafia ma naunau lava i le soifuaga ua tatou masani ai.

O le a taumafai malosi fo’i, e toe fa’alelei mea uma e pei ona masani ai, ina toe fo’i lava lenei nofoaga e fa’aauau mea uma mo le soifua lelei o ona tagata.”

By Maiava 24 March 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>