O LA’U TALA FO’I

05 June 2016, 12:00AM

1. Matauina i Tala Fou se ulutala fai mai o se “Unaiga Faa-Tamalii mo se Kapeteni loto maulalo”-ma o lea ulutala-e faafino i le Kapeteni o le Manu Samoa Ta’ito’afitu-o Falemiga Selesele.

O lea la unaiga-o le faae’eina atu lea o le suafa matai o “Toleafoa”o le afioaga o Satupa’itea- ia Falemiga Seleele- le Kapeteni o le Manu Samoa Ta’ito’afitu-a’o lei toe malaga ese atu le Manu Samoa-talu ai nei.Ia afai o le tofā lea ua a’e i le paia o Tamalii ma Failauga o Satupa’itea-ia-o se faaeaea lea e lē lau maua –ae ua mafua-ona o le tautua a Toleafoa i le atunuu atoa e ala i Taaloga.

Ia-o lea foi ua toe alo faiva le Manu Samoa-ma e i ai le faamoemoe-o le a lagona e le ‘au atoa a le Manu Samoa Taito’afitu lea faaeaea-ona matua sagai ane lea e tau le taua aua Samoa atoa lea e tapua’i atu ma tatalo! O le a sou taofi?

2. Matauina foi i Tala Fou fai mai o lea o loo fai suesuega a Leoleo e uiga i se fusuaga-ma o lea la fusuaga-fai mai o se misa lea a ni alii talavou o Taufusi-ma e faapea na maliu ai se isi alii talavou.

E ui la ina leai ni faamatalaga se tele mai Leoleo e uiga i lea faalavelave-ae ua faamaonia fai mai o le Aso Faraile talu ai na tupu ai lea faalavelave.

Fai mai le Ofisa o Leoleo o lea alii ua maliu na fasi e ni alii talavou se to’atolu- ia ua uma ona pu’e e Leoleo ma taofia- e faatali ai le aso e tula’i ai i luma o le Faamasinoga! Ia-a tatou tilotilo la i nei mea o loo tutupu mai-e aliali mai e matua leai lava se faiga e mafai ai e aiga o nei alii talavou -ona taofia i latou i totonu o aiga-mai le aafia so’o i nei faalavelave!

Afai la ua maliu ai se tasi-o lona uiga- o i latou nei o loo aafia ai-e ono mafai ona falepuipui. Ma afai la e leai se aoga o ia faasalaga mo i latou-o lona uiga- e toe fai fo’i-talu ai le faatamala o matua poo aiga foi e faasino i ai nei fanau.

A tatou tilotilo la i le Falepuipui i aso nei-o le upu moni lava-“ua matua tumu saisai” –aua ua le gata ina faato’ateleina  pagota tama-ae ua faapena foi ona faatoateleina pagota tamaitai-ae le o se mea lea e masani ai. Afai la ua suamalie ia i latou ona nonofo i le falepuipui-o le mea mautinoa la- e na ona magalo mai lava-ona toe fai foi lea o nisi solitulafono-e toe foi ai i Tafaigata! O le a sou taofi?

3. Matauina le felanulanua’i o ata na pu’e mo le faamanatuina o le 54 tausaga o le Malo Tuto’atasi o Samoa-ma e ui lava ina ua mavae atu-ae atonu tatou te matauina lava le anoano o mea -aemaise ai lava o mea na tutupu i le amataga -ona o le fia maua e matua ua mavae atu –se malo e pulea lava e tagata o Samoa!

Ia o lea ua sui le nofoaga na faamanatu ai le Tuto’atasi talu ai nei-aua ua leai se mea e tasi o totoe i Tiafau le Malae o le Atunuu! Ua leai se fale e tasi o i ai-vagana ai tulaga o fale sa i ai muamua!

E o’o lava i le Maota Afolau Samoa o le Palemene ua uma ona tala ese! Sa fai mai faaupuga e na ona tala ese -ona toe fai lea o se fale Samoa fou-ae o lea lava ua leai.

O la’au o le Fale Fono Samoa tuai lea sa i ai-sa la’u ane ma teu i le Ofisa tuai o le Fono- lea foi ua uma ona tala i lalo-ona o le faaupuga fai mai e toe fai lava le Fale Fono Samoa tuai. I le taimi nei la-e leai lava se mea o faia-ma ua le iloa pe o ai ua na aveina laau tuai sa faaputu o le Fale Fono tuai.

Afai latou tatou te fesili pe o fea na aumai ai laau na fau ai se Fale Fono Samoa tuai lea ua tala i lalo- o le tali- “o laau uma ia na ta mai Savaii-ona avane lea ua lafo i le Vaitafe o le Mali’oli’o i Samalaeulu-ona aumai lea e lona taetafe lea e a’e ane i gatai o Saleimoa, ona o atu lea o nai toeaiina i tulula-tau alo ma tatoso mai i Mulinuu i lalo o Pulu tetele-e fau ai le Fale Fono Samoa tuai.

O silasila la i le fita o le galuega na fai e matua ona o le naunau ia faatu lava lona Maota Fono i Tiafau o le Malae o le Faautuga-tagi a Samoa! O le a le uiga o le upu “faautu-ga-tagi”?

O le tali-o le malae na masa’a ai le toto ma loimata o tatou matua-ona o le naunau ia tulai mai lona Malo Tutoatasi- e pulea lava e tagata Samoa! Aisea la na tala ai fua i lalo le Fale Fono Samoa tuai? Ia-o lea ua tala i lalo-toe tala i lalo ma le fale Fono o le 1972-ae o faamanatu le 54 Tausaga o le Tuto’atasi i le Malae Taalo! O le a la sou taofi?

05 June 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>