Manatu o le Fa’atonu - O upu o le Poto e tatau ona tatou faalogo i ai

04 February 2016, 12:00AM

Tusia - Mata’afa Keni Lesa

Faaliliu e Seagaitumua Tupuola

 

O le vaiaso talu ai na faalauiloa ai faalaua’itele ni lafoga e faatupu manatu. 

O ia lafoga e mai i ta’ita’i o lo tatou atunuu, ma ua faatumauina ai le faamoemoe. 

Silasila la mo se faata’ita’iga i le Ao o le Malo, Lana Afioga Mamalu Tui Atua Tupua Tamasese Efi, o ia lea na tuuina atu se faamanatu ua talafeagai lelei ma le taimi i le Palemene e uiga i o latou “matafaioi poo faiva pa’ia” i le avea ma ta’ita’i o lenei atunuu. “I le avea ma ta’ita’i-ua ia i tatou se tiute e pa’ia ina ia matua pulunaunau ia tatou taualumaga faa-temokalasi, e uiga i faiga faavae a le lalolagi tau le faatinoina ma le faimea tonu ma e faasino i le pule a le tulafono,” o lana malelega lea. “Ua ia i tatou se tiute pa’ia e fai ai ia mautinoa e faapea o loo tatou mautali atu e le gata ia i tatou lava ma lo tatou malo, ae ia faapea foi i le Atua.”

E le mafai ona matou teena lea malelega. E matua faa-talitonu loto ma lona tuuina mai i le taimi  ua aliali mai ai ua fulitua le malo i le taunuuga o su’esu’ega sa faatupe e le atunuu lea na maua ai taupulepulega leaga ma faiga pi’opi’o i totonu o galuega a le malo. E tusa ai ma le poto o Lana Afioga Mamalu Tui Atua, ua tatou maua ai le pogai. Ua tatou maua ai le mea moni. 

Saunoa le Ao o le Malo : “Ou te fia tuua outou i upu a se patele Initia o Amerika, o Patele Paul Ojibway, o ia lea ina ua toe mafaufau i lesona na aoaoina e tagata o lona nuu, fai mai e faapea.”...a faamatalaina uiga o mea uma, o le galuega mulimuli e aoaoina e tagata o le Lalolagi Fou- e aoaoina ai i tatou ina ia tatou popona i mea e sili ona manino ma atonu o le itu e sili ona faigata i le avea ma tagata ola- (o lona uiga –e faapea) e faapefea ona faamagalo e le tasi le isi.”  

“Ae peitai- o le faamagalo atu, e pei ona faailoa mai e le tagata tomai o le Tusi Paia o Andrew Pinsent, “ o le mea moni e le tusa ma le ‘alo ese, finau pea poo le faatagaina i se tasi faiga e ese ai-o le mea sese.” “O le Faamagalo atu e lua ona vaega-o se taualumaga lea ma le tulaga o le loto. E aofia ai le taui atu ma e o faatasi ma le mautali atu ma le matua salamo. “I le lalolagi tau ta’ita’iga-o le fai o le mea e sa’o ua masani ai i se tulaga faanoanoa –ona sili atu ona faigata i lo le fai o le mea sese. Ma, mo le toatele – e foliga mai ua sili ona faigofie ona nofo gūgū e leai se tala. O upu a Matini Luteru King atonu e mafai ona avea ma fetu pupula i taimi o le faatalitali.

Fai mai a Ia: “E amata o tatou ola e faamuta ai le aso tatou te gugu ai e uiga i mea taua.”.O le taimi lena na saunoa ai le Ao o le Malo e uiga i faiva paia o ta’ita’i. O se tasi o ia matafaioi o le una’ia lea o aia tatau a tagata ma le faiga o tagata uma lava. I lenei la mataupu, sa faaauau le malelega a Lana Afioga ma faapea mai o le aia tatau a tagata soifua uma, tusa lava pe o a o latou tulaga poo tofi i totonu o le atunuu, “ia latou maua mea uma latou te mana’omia ina ia mafai ai e le alii poo le tamaitai ona soifua i se soifua maloloina, mamalu, saogalemu ma le soifua lelei.” 

Matou te toe fai atu foi amene i lea tuleiga. O lenei faiga e tatau ona faaaoga i e sili ona maumea faapea foi ma tagata e sili ona matitiva i totonu o lenei atunuu. O lenei foi faiga e tatau ona faaaoga i le tagata o loo ia umia se galuega e aupito i sili ona tele le totogi i tamaitai laiti o loo fetaufeulia’i solo i luga o ala tetele o Apia e faatau pine ma aisi mo se tupe e ola ai. 

A tatou mafaufau i ai, aisea ua aisi ai tagata? Aisea ua o ai ia tamaiti i luga o ala tetele?  E o ea i ai ona o sa latou filifiliga? Pe ona o i latou ma o latou aiga ua matua matitiva lava? O le a se tala a o tatou matua ua mavae atu e uiga i lenei tulaga?  Na latou vaaia ‘ea ma valo’ia e i ai se aso o le a taunuu ai Samoa i lea tulaga? 

Ona tatou taunuu ai lea i lo tatou Faavae. O le mea moni e faapea o tatou tua’a ia na masa’a o latou toto ma tau mo lo tatou malo tuto’atasi atonu ua le mafai ona latou iloa le mea ua tupu i lo tatou Faavae i aso nei. Ua le masino taimi na sui ai ma o lona tulaga pa’ia ma le mamalu ua matua māmā-sagia lava. Atonu o le mea tonu lava lenei sa mafaufau i ai le Ao o le Malo i le taimi na ia toe faamanatu atu ai le taua o le Faavae “O lo tatou Faavae, o le tulafono sili lea a lo tatou atunuu, o loo tapu ai faiga e le tusa ai ma le tagata soifua,” o le faaliga lea a Lana Afioga. 

“O loo tapu ai le faaaoga sese o le paoa ma faiga pi’opi’o o soo se faiga poo se ituaiga; o loo tapu ai sauaga ma manaomia ai le mautali atu ma le faimea tonu.  “O lo tatou Faavae o loo mau ai le poto ma faalepo a o tatou matua ma tatou fanau i le lumana’i. E tatau ia i tatou i taimi uma ona ona tatou savavali ma le faaeteete, ae le o le popole a’o le alofa, i soo se taimi tatou te toe asia ai le Faavae, ina nei o tatou savavali ma le le faautauta e tusa ai ma ia faalepo.” 

O le mataupu mulimuli, na faaalia e Lana Afioga Mamalu  Tui Atua le faafetai tele i sitiseni taitoatasi  ma vaega o loo galulue faatasi –vaega i totonu o le malo poo le salafa o le malo, le itu agai , faalapotopotoga o loo maua mai ai fesoasoani, sui o malo mai fafo , galuega a le malo, ekalesia, nuu, sosaiete a tagata lautele, ma pisinisi ta’ito’atasi –ia na tulai mai mo le malo, pe tele pe itiiti, e faasaga i tagata ma/pe faasaga i tagata ma/ poo sauaga tau vaega, faiga pi’opi’o ma/ poo le faaaoga sese i le lima tausaga ua mavae. 

“I le avea ma taitai faamaoni ma le alolofa –e tatau ona tatou sauna i taimi uma e faalogo i le fuafuaina o mea ma le toe fuafuaina o le poto, le tulaga tatau ai ma le amiotonu a aiaiga o lo tatou Faavae ae tatou te lei faatinoina a tatou pule e toe teuteu ai ia aiaiga,” o lana saunoaga lea. 

 “O teuteuga o le Faavae e tatau-e le gata ina faia e tusa ai ma le vaega ua fuafuaina, pe a mae’a se felafolafoaiga lelei ma le iloiloina mae’ae’a  i totonu o le Maota ma le lagolago e talafeagai ai a tagata, e avea ma aia tatau ma le mea amiotonu e tatau ona fai.” Pe e te talitonu i ai pe leai, ae tusa ai ma la matou vaai i lenei aso, matou te talitonu ua maua e o tatou taitai le faigata ona fai o le mea sa’o- i nisi o mataupu.. E aofia ai le faafeagai ma tagata ia na sese i lenei atunuu ae o ni nai selau o tala- ae o miliona ma miliona

O le mea e faapea a faaaoga sese le paoa e tagata tatou te faatuatuaina e auauna mai ia i tatou, e faigata ona fulitua i le manatu e faapea o ni vaega o lea faaaoga sese- pe afai e le o vaega uma- e una’ia e le mana’o tele ma le faatosina a mea e maua mai ai. I le taimi nei la a’o tatou alo atu mo le faiga-palota , o se mea lena e tatau i tagata faigaluega uma o le malo ona matua faaeteete i ai, aemaise ai lava i latou o loo faananau mo tulaga tau pulega. O le mea moni, e tatau ia i latou ona tapuni o latou mafaufau mai le faaalualuŏ, tete’e atu i le gaoi o tagata lautele ma ia finau e fai le mea sa’o mo Samoa ma mo le Atua. O le a sou finagalo? Tusi mai e faasoa mai ou manatu ia i matou! 

04 February 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>